Postoje gradovi koji te kupe za ceo život, kojima ma gde god bio i gde god živeo hrliš u susret, jer ih osećaš kao da su deo tebe i u njima su ti koreni. Aranđelovac je jedan od tih gradova, doduše on je toliko nenamtljiv, gotovo pa da je stidljiv i koliko god da živiš u njemu lepote njegove okoline nikad nećeš spoznati ako se ne potrudiš. A lepota, istorija i tradicija su beskonačni.
Aranđelovac je grad suprotnosti i otkriva vam svoju lepotu u zavisnosti sa koje mu strane prilazite, ako dolazite sa Beogradske strane od kojeg je udaljen 75 km i povezan je svakodnevno gomilom autobuskih linija prvo što ćete videti na ulazu u njega je planina Venčac. Ona će vam poželeti dobrodošlicu pri samom spuštanju u grad, ako imate sreće da dolazite u letnjem periodu onda ćete na njegovoj severozapadnoj padini videti iskopište belog mermera koje pod zracima sunca nestvarno sija i blješti, dajući prelep kontrast zelenilu oko njega. Od venčačkog mermera su izgrađeni česma u Knez Mihajlovoj, deo fasade Bele Kuće u Vašingtonu kao i brojne skulpture naših i svetskih autora u Aranđelovačkom parku koje predstavljaju svojevrsni muzej na otvorenom i koje je UNESCO svrstao u red najbitnijih svetskih atrakcija u okviru likovne umetnosti.
Na samom ulazu u grad sa leve strane će vas dočekati pećina Risovača jedno od najznačajnih nalazišta palelolita u celoj Evropi koja je bila stanište čoveka iz ledenog doba a po nekim istraživanjima naučnici veruju da su u njoj zajedno sa neandertalcima živeli uporedo i Homo sapiensi.
Prilikom arheoloških istraživanja otkriveni su fosili pećinskog lava, mamuta, bizona, jelena, hijene, medveda… I njihova starost je utvrđena na oko 36.000 godina. U pećini su pored fosila nađeni i ostaci korišćenja vatre, oružja isklesanog od sileksa kao i obrađene kosti što dovodi do zaključka da je bila prebivalište lovaca tokom starijeg kamenog doba. Dugačka je oko 130 metara i u njoj se može između ostalog videti i poludragi kamen Oniks, koji je nastajao desetinama hiljada godina protokom mineralnih voda danas poznatijih kao ‘’Knjaz Miloš”. Risovača je bogata stalaktitima, stalagmitima,salivima ali i aragonitom, čija je karakteristika u tome što grupiše kristale u suprotnom smeru od sile gravitacije. U pećini se nalaze i dve niše, prva od njih nosi ime Vesna Bogdanović i nazvana je po studentu arheologije čiji je doprinos na istraživanju pećine bio neizmeran a druga niša se naziva Snežna soba i bogata je ukrasima u vidu snežnih korala. Lepotu svega ovoga upotpunjuje i dekorativna rasveta koja odaje poseban utisak i dopronosi sveopštoj lepoti ovog arheološkog lokaliteta. Stanište je i slepog miša potkovičara čija je vrsta ugrožena i zakonom zaštićena. U cilju upoznavanja posetilaca sa nekadašnjim stanovnicima pećine u prirodnoj veličini napravljena je rekonstrukcija oca koji loži vatru na ognjištu, sinova koji prave alat od kamena spremajući se za lov i majke koja nosi drva. Pećina je proglašena kulturnim dobrom i stavljena je pod zaštitu kao spomenik prirode I kategorije. Većina arheoloških eksponata čuva se u Aranđelovačkom muzeju u okviru stalne postavke, gde se osim arheoloških i paleontoloških eksponata mogu videti i postavke iz istorije i istorije umetnosti, zbirku savremene umetničke keramike kao i kostur pećinskog medveda. Na žalost Risovača jošuvek nije dovoljno istražena zbog nedostatka finansijskih sredstava koja bi to omogućila.
Pred vašim očima se otvara Aranđelovac, sa svim svojim lepotama, neviđenim spojom arhitekture prošlog veka i savremenim staklenim zgradama. Glavna ulica je nešto posebno što mora da se doživi u letnjim danima, takve buke i gužve nema ni u Knez Mihajlovoj, prepun je ljudi koji sede po kafićima ili hitaju da prošetaju po parku koji predstavlja dragulj i žilu kucavicu ovog grada.
Na putu do parka zastanite i na trgu gde se među mnoštvom kafića ponosno 7,5 metara visoko uzdiže spomenik od belog venčačkog mermera, sa postoljem četvrtastog oblika sa stilizovanim polustubovima sa strane, kapitelom i vencem na vrhu, sa svake strane su ispisana imena u ratu poginulih Aranđelovčana. Spomenik je oivičen mermernom ogradom a na samom vrhu se nalazi dvoglavi orao. Pa ako ikad budete u prolazu sedite na trg , popijte piće i uživajte pod budnim pogledom orlova, u zvucima fontane koja se nalazi na svega par metara i u žamoru dečije igre koja su od trga napravila sopstveno igralište. Kao što sam vam rekao dragulj grada je velelepni park Bukovičke banje.
Na njega ćete naići ako u Aranđelovac dolazite iz pravca Lazarevca, odmah posle Spomen kosturnice u kojoj je zajedno sahranjeno 3262 vojnika Velikog rata koji su se borili na suprotnim stranama da nam poruči da za života možemo da budemo na suprotnim stranama ali da smo u smrti svi isti.
Na samom ulazu u park vas dočekuje skulptura Sfinge, jedno od zaštitnih obeležja grada i delo je arhitekte i vajara Ivana Meštrovića koji je najpoznatiji po mauzoleju na Avali i Beogradskom pobedniku. Park se prostire na 22ha i njegova izgradnja je počela 1856, knez Mihajlo Obrenović deceniju kasnije završava ono što je započeo Miloš Obrenović pa tako park dobija zgradu Starog zdanja koje je trebala da bude njihova letnja rezidenciju i Skupštinski dom. Staro zdanje je uz Kapetan Mišino zdanje bila jedna od najvećih i najlepših zgrada viđenih u Srbiji u to vreme. Za vreme Milana i Aleksandra Obrenovića ono je bilo stecište srpske aristokratske i poslovne elite, u tadašnju kneževu salu koja je oduzimala dah dolazile su poznate glaševine sa svih strana ne bi li uživali u raskošu gigantskih kristalnih lustera koji su obasjavali umetnička dela najpoznatijih slikara, a o balovima i vožnjama čamcem po jezeru mineralne vode koje se nalazilo u centralnom delu parka prepričavalo se po svim srpskim čaršijama i evropskim prestonicama. U ovoj sali je i čuveni Živojin Mišić upoznao svoju buduću suprugu Lujzu. Tih godina Bukovička banja postaje jedno od najbolje uređenih banjskih naselja. U narednim godinama posle majskog prevrata Staro zdanje postaje hotel, na terasi kneževe sale su se slikale generacije i generacije nasmejanih maturanta a danas je nažalost zbog nebrige nadležnih službi ceo kompleks zatvoren za posetioce. Od nekadašnjeg sjaja nije ostalo ništa, prozori su polupani, stvari pokradene, slike razdeljene po muzejima, tapete strgane sa zida, a miris ženskih parfema, zvuke smeha i bečkih valcera su zamenili hujanje promaje, miris buđi i gorčine koja te hvata za grlo i guši pri pomisli da smo dopustili da pred našim očima nestane od jednan od najlepših primera srpkog romantizma.
Sem prirodnih lepota okolina Aranđelovca je izuzetno bogata i istorijskim dešavanjima. Na samo 6 km od Arandjelovca nalazi se Marićevića jaruga u kojoj je 1804 podignut prvi srpski ustanak a Karađorđe Petrović izabran za vođu. Danas se tu nalaze spomen česma i svakog Sretenja se okupljaju ne samo meštani već I državni zvaničnici ne bi li proslavili jedan od najznačajnijih datuma u srpskoj istoriji. Aranđelovac je istorijski vezan za dinastiju Obrenovića ali ljubitelji Karađorđevića iz Aranđelovca za samo 20 minuta mogu stići do Topole I upoznati se sa istorijom Karadjordjevića, obići spomen kuću Kralja Petra I, videti venčano prstenje kralja Aleksandra i kraljice Marije, portrete kraljevske porodice koje su izradili Uroš Predić I Paja Jovanović, upoznati se sa crkvom Sv. Đorđa I obići kripte kraljevske porodice, pokloniti se moštima Karađorđa, obići vinogradarevu kuću ili kraljevu vinariju.
Ukoliko ste ljubitelj omalih mesta pa bi ste da uživate u nekom od bezbrojnih privatnih smeštaja ili ste hedonista koji bi da se opusti u luksuznom hotelu Izvor sa 5 zvezdica i aqua parkom ili ste samo željni prirode, parkova ili istorije Aranđelovac je za vas tu. Ukoliko ste gurman onda vas čekaju šumadijske vinarije razbacane po obroncima brda, dobri restorani i još bolji noćni život, i budite uvereni odakle god da dolazite i šta god da tražite Aranđelovac ima to u svojoj ponudi.
